Een spouwmuur is een belangrijk onderdeel van veel moderne woningen. Het concept van de spouwmuur is al sinds de jaren ’20 in gebruik en biedt meerdere voordelen, zoals het voorkomen van vochtproblemen en het verbeteren van de isolatie. We leggen je hier gedetailleerd wat een spouwmuur is, wat de functies zijn, hoe je een spouwmuur kunt herkennen en welke isolatiemogelijkheden er zijn.
Inhoud
Wat is een spouwmuur?
Een spouwmuur bestaat uit twee afzonderlijke muren met daartussen een luchtspouw. De binnenmuur, ook wel het binnenspouwblad genoemd, en de buitenmuur, het buitenspouwblad, worden door de luchtspouw gescheiden. Deze luchtspouw kan variëren in breedte, meestal tussen de 3 cm en 8 cm.
Binnenmuur (binnenspouwblad)
De binnenmuur van oudere woningen bestaat vaak uit metselwerk, meestal 10 cm dik, en is aan de binnenkant vaak gestuct. Sinds de jaren 60 worden ook kalkzandsteen en prefab betonnen binnenspouwbladen gebruikt. Vanaf de jaren 80 zijn houtskeletbouw binnenspouwbladen, met al ingebouwde isolatie zoals glaswol, steeds vaker toegepast.
Buitenmuur (buitenspouwblad)
Het buitenspouwblad is meestal gemetseld uit bakstenen en is ongeveer 10 cm dik. Soms is deze buitenmuur geschilderd of gestuct. De voegen tussen de stenen zijn gevuld met metselspecie.
De luchtspouw en spouwankers
De luchtspouw zorgt voor ventilatie en voorkomt dat vocht vanuit de buitenmuur de binnenmuur bereikt. Spouwankers verbinden de binnen- en buitenmuur en zijn meestal gemaakt van roestvrij staal.
Functies van een spouwmuur
Een spouwmuur heeft meerdere belangrijke functies die bijdragen aan het wooncomfort en de duurzaamheid van een woning. Hieronder bespreken we de voornaamste functies van een spouwmuur.
Voorkomen van vochtproblemen
Een van de belangrijkste functies van een spouwmuur is het voorkomen van vochtproblemen zoals regendoorslag en condensatie. Voor de jaren 20 werden massieve muren gebruikt die vocht gemakkelijk doorlieten, wat leidde tot schimmelvorming en beschadigd stucwerk. De luchtspouw in een spouwmuur zorgt ervoor dat er geen direct contact is tussen de natte buitengevel en de binnenmuur, waardoor vochtproblemen bijna nooit voorkomen.
Verbeterde isolatie
Een spouwmuur biedt betere isolatie dan een massieve muur. De luchtspouw zelf heeft al een isolerend effect, maar door deze te vullen met isolatiemateriaal zoals EPS-parels of glaswol, kan de isolatiewaarde aanzienlijk worden verhoogd. Dit resulteert in een lagere energierekening en een comfortabeler binnenklimaat.
Hoe herken je een spouwmuur?
Er zijn verschillende manieren om te bepalen of jouw woning een spouwmuur heeft. De meest gebruikelijke methode is door te kijken naar het bouwjaar van de woning. Maar er zijn ook visuele aanwijzingen die je kunnen helpen. Je kunt dit allemaal lezen in ons artikel: heb ik een spouwmuur? Hieronder hebben wij dit kort samengevat.
Bouwjaar van de woning
Het bouwjaar van jouw woning kan veel zeggen over het feit of jouw woning een spouwmuur heeft of niet. Hieronder vind je een overzicht van de verschillende bouwjaren en de kans dat jouw woning een spouwmuur heeft.
Woningen gebouwd voor 1920
Woningen die voor 1920 zijn gebouwd hebben meestal geen spouwmuur. In deze periode werd voornamelijk gebruik gemaakt van massieve muren die vocht gemakkelijk doorlieten. Deze woningen kunnen echter wel geïsoleerd worden door voorzetwanden aan de binnenzijde te plaatsen of door buitengevelisolatie toe te passen en de woning opnieuw af te werken met steenstrips, stucwerk of gevelbekleding.
Woningen gebouwd tussen 1920 en 1975
Woningen uit deze periode hebben zeer waarschijnlijk een spouwmuur, maar deze muren zijn vaak niet direct geïsoleerd tijdens de bouw. Als er geen isolatie aanwezig is in de spouw, kan een woning tot zo’n 35% van de warmte verliezen via de muren. Het isoleren van deze spouwmuren kan de energierekening aanzienlijk verlagen met een terugverdientijd van 3 tot 5 jaar.
Woningen gebouwd tussen 1975 en 1993
Woningen gebouwd in deze periode hebben meestal al geïsoleerde spouwmuren. Echter, de kwaliteit van de isolatie kan in de loop der jaren zijn achteruitgegaan. Het kan dus nog steeds interessant zijn om te kijken naar mogelijkheden voor na-isolatie met bijvoorbeeld EPS-parels of schuim dat zich uitzet tot een massief blok.
Woningen gebouwd na 1993
Woningen gebouwd na 1993 zijn bij de bouw voorzien van spouwmuurisolatie van betere kwaliteit. Toch kan de isolatie in de loop der jaren verslechteren en is het verstandig om de huidige situatie door een specialist te laten beoordelen en eventueel extra maatregelen te nemen.
Visuele kenmerken
Naast het bouwjaar zijn er ook visuele kenmerken die je kunt gebruiken om te bepalen of jouw woning een spouwmuur heeft.
Stootvoegen en ventilatieroosters
Stootvoegen zijn ongevulde verticale voegen tussen bakstenen en zijn meestal aan de onderkant van de buitenmuur te vinden. Ventilatieroosters zijn gemakkelijker te herkennen en bevinden zich vaak net boven het maaiveld.
Dikte van de muur
Een muur met een dikte van minder dan 25 cm bevat hoogstwaarschijnlijk geen spouw. Als de muur dikker is dan 25 cm, is de kans groot dat er een spouw aanwezig is.
Metselwerkpatronen
Bij woningen gebouwd rond 1920 kun je aan het metselwerkpatroon herkennen of er sprake is van een spouwmuur. Woningen met spouwmuren hebben vaak open stootvoegen en ventilatieroosters.
Isoleren van de spouwmuur
Het isoleren van een spouwmuur biedt aanzienlijke voordelen zoals energiebesparing, verminderde CO2-uitstoot, en verhoogd wooncomfort. Na-isoleren van woningen gebouwd tussen 1920 en 1975 kan warmteverlies sterk verminderen door gebruik van EPS-parels, glaswol of schuimisolatie. Voordelen van spouwmuurisolatie zijn onder andere een besparing op de energierekening tot 35%, minder CO2-uitstoot, en een comfortabeler binnenklimaat door minder tocht en kou. De kosten variëren per woningtype, met een terugverdientijd van 3 tot 5 jaar. Isolatie maakt woningen bovendien klaar voor duurzame verwarmingssystemen zoals warmtepompen.
Wil je meer weten over het isoleren van de spouw? Dan vind je hier alle informatie over spouwmuurisolatie.
Veelgestelde vragen over spouwmuren
Hoe weet ik of mijn woning spouwmuren heeft?
Je kunt vaak bepalen of je woning spouwmuren heeft door naar het bouwjaar te kijken. Woningen die na 1920 zijn gebouwd, hebben meestal spouwmuren. Let ook op visuele kenmerken zoals stootvoegen (verticale openingen tussen de bakstenen), ventilatieroosters en de dikte van de muur. Een muur dikker dan 25 cm duidt vaak op de aanwezigheid van een spouw.
Wat is de rol van spouwankers in een spouwmuur?
Spouwankers zijn metalen verbindingselementen die het binnenspouwblad en het buitenspouwblad met elkaar verbinden. Ze zorgen voor stabiliteit en voorkomen dat de twee muurdelen onafhankelijk van elkaar bewegen. Moderne spouwankers zijn meestal gemaakt van roestvrij staal om roest en corrosie te voorkomen.
Wat houdt spouwvervuiling in en hoe los ik het op?
Spouwvervuiling treedt op wanneer bouwafval, zoals puin of cementresten, in de spouw achterblijven. Dit kan vochtproblemen veroorzaken doordat het materiaal vocht naar de binnenmuur kan transporteren. Om spouwvervuiling te verhelpen, kun je enkele stenen uit de buitenmuur verwijderen om het puin eruit te halen. Als dit niet voldoende is, kan het impregneren van de gevel helpen om vochtproblemen te voorkomen.
Wat zijn koudebruggen en hoe kan ik ze aanpakken?
Koudebruggen zijn zwakke punten in de thermische schil van een woning waar warmteverlies optreedt en condensatie kan ontstaan. Dit kan leiden tot vochtproblemen en schimmelvorming. Om koudebruggen aan te pakken, kun je een specialist inschakelen die de spouwmuren controleert en de isolatie verbetert.
Hoe kan ik een spouwmuur herkennen zonder bouwtekeningen?
Je kunt een spouwmuur herkennen door enkele praktische observaties. Kijk naar de voegen in de buitenmuur; als er ongevulde verticale voegen (stootvoegen) aanwezig zijn, is de kans groot dat er een spouw achter zit. Daarnaast kunnen ventilatieroosters aan de onderzijde van de muur ook duiden op een spouwmuur.
Kan spouwmuurisolatie vochtproblemen veroorzaken?
Spouwmuurisolatie kan soms tot vochtproblemen leiden als de ventilatie in de woning niet goed is. Dit risico kan worden geminimaliseerd door voldoende ventilatievoorzieningen te plaatsen, zowel in de woning als in de kruipruimte. Goede ventilatie zorgt ervoor dat vocht effectief wordt afgevoerd en voorkomt problemen.
Is het mogelijk om spouwmuren te isoleren bij oudere woningen?
Ja, ook oudere woningen met spouwmuren kunnen geïsoleerd worden. Voor woningen gebouwd tussen 1920 en 1975 is na-isolatie van de spouwmuren een effectieve manier om de energie-efficiëntie te verbeteren. Door het vullen van de spouw met isolatiemateriaal zoals EPS-parels, glaswol of schuimisolatie, kan warmteverlies via de muren aanzienlijk worden verminderd.
Wat zijn de beste materialen voor spouwmuurisolatie?
Er zijn verschillende isolatiematerialen geschikt voor spouwmuurisolatie, waaronder EPS-parels, glaswol en schuimisolatie. EPS-parels zijn waterafstotend en bieden een hoge isolatiewaarde, glaswol is brandveilig en heeft akoestische voordelen, en schuimisolatie vult alle holtes in de spouw, waardoor een massief isolatieblok ontstaat. De keuze van het materiaal hangt af van de specifieke behoeften en omstandigheden van je woning.
